Johann Jakob Froberger (1616-1667)

Johann Jakob Froberger werd op 19 mei 1616 gedoopt in het Duitse Stuttgart. Hoewel zijn geboortedatum niet gekend is, is het aannemelijk dat hij ten vroegste enkele dagen voordien was geboren. Zijn vader, Basillius, was geboren in Halle maar verhuisde naar Stuttgart, waar hij met Anna Schmid trouwde. Basillius was tenor verbonden aan de kapel van Württemberg en werd in 1621 benoemd tot Kapellmeister aan het hof van Stuttgart. 

Hoewel we zo goed als niets weten over de jonge jaren van Johann Jakob, ligt het voor de hand om aan te nemen dat hij zijn eerste muzieklessen van zijn vader kreeg. Eén van de zonen van Basillius zou ook onderricht in de luit hebben gekregen van de Engelse luitist Andrew Borell. Het is echter niet zeker over welke zoon het ging, aangezien Johann Jakob niet de enige was uit het gezin van Basillius die een muzikale loopbaan zou hebben.

In 1637 overleden beide ouders en een zus van Johann Jakob, die op dat ogenblik aangesteld was als hof organist in Wenen, aan de pest. Enkele maanden later kreeg hij de toelating om naar Rome te reizen, zich verder in de muziek te bekwamen. Het is niet zeker of hij bij Girolamo Frescobaldi of Athanasius Kircher in de leer ging.

In de loop van de volgende jaren zou Froberger doorheen grote delen van Europa reizen, waaronder naar Antwerpen en Brussel.

Johann Jakob Froberger
Johann Jakob Froberger

In Parijs leerde hij de componist Louis Couperin kennen, wiens werk op luit Froberger later inspireerden wanneer hij zijn klavecimbel suites componeerde. De ontmoeting met Couperin was trouwens een kruisbestuiving, waarbij de Franse componist een aantal preludes schreef met als ondertitel ‘à l’imitation de Mr. Froberger’

In 1653 verhuisde hij opnieuw naar Wenen waar hij enkele jaren verbleef en er minstens zijn Libro Quatro, zijn vierde boek met composities, publiceerde. Hij schreef ook een klaagzang ter nagedachtenis van de overleden Ferdinand I en hoewel hij niet in de gunst stond van Ferdinand’s opvolger, Leopold I, droeg hij ook aan de nieuwe keizer een werk op. Toch vertrok hij kort daarna van het Weense hof, en werd hij muziekleraar. Ook trad hij nog regelmatig op in verschillende steden en gaf hij aan dat hij naar Wenen wenste terug te keren. Zo ver is het echter niet mee gekomen. Hij overleed op 6 of 7 mei 1667 in Héricourt.

Handschrift van Johann Jakob Froberger
Handschrift van Johann Jakob Froberger

Het opmerkelijke handschrift van Froberger in zijn partituren onderscheidt zich aanzienlijk van dat van vele andere componisten door de nauwgezetheid waarmee hij te werk ging. Dit blijkt duidelijk uit een autograaf van zijn hand, dat slechts enkele jaren geleden bij Sotheby’s werd geveild voor een aanzienlijke som. Zijn aandacht voor detail en zorgvuldigheid in het noteren van muzikale noten getuigen van zijn toewijding aan zijn kunst en laten zien hoezeer hij waarde hechtte aan de visuele presentatie van zijn composities. 

Het is door dergelijke kostbare artefacten dat we niet alleen inzicht krijgen in de muziek zelf, maar ook in het vakmanschap en de esthetiek die Froberger in zijn creatieve proces legde.

(Bron: Wikipedia)