Menu
Het Stabat Mater van Antonio Vivaldi staat wat in de schaduw van het gelijknamige en populairdere werk van Pergolesi. Vivaldi’s versie doet ondanks het feit dat ze minder uitgebreid is, niet onder voor de recentere versie van Pergolesi.
Vivaldi kreeg in de loop van 1711 de opdracht van de Santa Maria della Pace kerk in Brescia -de geboortestad van zijn vader- om een muziekstuk te schrijven ter ere van de maagd Maria.
Stabat Mater: (RV 621)
Genre: Mis
Componist: Antonio Vivaldi
Compositiejaren: 1711-1712
Première: Brescia, 18 maart 1712
Daarbij koos hij voor het Stabat Mater, een 13de eeuwse hymne over het verdriet van Maria bij de kruisiging van haar zoon Jezus. Dat deze hymne bijzonder populair is in de muziek, wordt getoond door tal van componisten, waaronder Palestrina, Schubert en Liszt, die haar door de eeuwen heen in hun eigen stijl bewerkten.
De uitvoering van Vivaldi’s Stabat Mater vond plaats op 18 maart 1712 in de Santa Maria della Pace in Brescia, als onderdeel van een reeks religieuze festiviteiten. Helaas weten we niet hoe dit werk door het publiek werd ontvangen, maar het werd daarna ook niet meer uitgevoerd en verdween het snel in de vergetelheid.
Net zoals bijna al het andere werk van Vivaldi, zou het nog tot de vroege 20ste eeuw duren vooraleer het herontdekt werd. De eerste uitvoering ervan sinds 1712 vond plaats in Sienna in september 1939 in het kader van een Vivaldi-week.
Sindsdien wordt het regelmatig uitgevoerd en opgenomen, maar toch geraakte Vivaldi’s Stabat Mater nooit uit de schaduw van Pergolesi.
Van de 20 versetten waaruit het Stabat Mater bestaat, gebruikte Vivaldi er slechts 9. De partituur bevat ook heel wat herhaling, waardoor muziekhistorici vermoeden dat hij het werk inderhaast neerpende. En misschien was dat ook wel het geval. In 1711 werd Vivaldi opnieuw aangesteld door het Ospedale della Pieta en het is best mogelijk dat de verantwoordelijkheden die deze aanstelling met zich meebrachten, hem weinig tijd lieten om aan het Stabat Mater te werken. Wanneer we structuur van het stuk echter nauwer onder de loupe nemen, lijkt het er misschien even zeer op, dat Vivaldi doelbewust koos voor de eenvoud die zijn Stabat Mater uitstraalt.
Zo merken we bijvoorbeeld op dat het oeuvre opgedeeld is in 3 delen, elk bestaande uit 3 versetten. Daarbij gebruiken de eerste twee delen hetzelfde muzikale basispatroon, wat voor Vivaldi en zijn tijdgenoten ongebruikelijk was. Precies daardoor, echter, creëert de componist een samenhangend geheel en straalt het stuk de sereniteit uit die men zou verwachten bij het verdriet van Maria.
Dit gevoel van sereniteit en ingetogenheid wordt versterkt door het langzame tempo dat de componist koos voor het gehele werk: largo’s, lento’s en adagissimo’s. Alleen het Amen is een alegro en het contrast met het lage tempo van de voorgaande stukken, geeft, samen met de tekst, perfect aan dat dit het finale deel is.
(Bronnen: Wikipedia)