Menu
Met deze tijdslijn geven we een zeer beknopt overzicht van de Westerse oude en klassieke muziek. Natuurlijk is muziek van alle culturen en zowat van alle culturen. Archeologische vondsten geven zelfs aan dat de vroege mens al muziekinstrumenten maakte tijdens de prehistorie, lang voordat er een vorm van schrift bestond.
In deze tijdslijn beperken we ons in de tijd, en in sterke mate geografisch en geven we een zeer bondig overzicht, vanaf de vroegste bronnen tot op heden, over de evolutie en de stijlperiodes van de Westerse oude en klassieke muziek. De knop Luistervoorbeelden, met een link naar een afspeellijst op Spotify, laat u kennis maken met enkele muziekstukken die de stijlperiode wat typeren..
Uit de vroege middeleeuwen kennen we voornamelijk de sacrale, tradities, vaak monofone gezangen. Rond de 8ste eeuw werden deze tradities gestandaardiseerd tot de Gregoriaanse muziek. De oudste voorbeelden van polyfone muziek dateren van de 9de eeuw en tijdens de 10de eeuw ontstaat het liturgisch drama, een muzikale uitbeelding van bijbelse passages.
Onder impuls van rondtrekkende muzikanten zoals de Golliards en de troubadours, verspreiden verschillende stijlen maar ook instrumenten zich meer door Europa. Gedichten en meer volkse thema’s komen in de muziek meer aan bod.
Tegelijk brengt de Parijse Notre Dame de polyfone muziek naar een nieuw hoogtepunt, ars antiqua genaamd. Er wordt meer aandacht besteed aan de vormgeving, het ritme en de structuur van de muziek.
In het Frankrijk van de 14de eeuw brengt de ars nova de seculiere polyfone muziek op het niveau van de sacrale. Centraal staat het chanson, dat zich in diverse vaste vormen zoals het rondeau en de ballade uit. Tegelijkertijd neemt Italië meer het voortouw in de ontwikkeling van nieuwe muziekvormen. Het madrigaal, gedichten die op muziek worden gezet zonder een muzikaal thema, wordt één van de populairste muziekvormen en zet de evolutie in naar de renaissance muziek.
Tijdens de renaissance komt de expressie steeds meer centraal te staan in de muziek. Het madrigaal wordt in gans Europa de populairste muziekvorm, maar ook andere vormen blijven geliefd. Net zoals de muziekvormen zelf, evolueren ook de instrumenten en breidt hun aantal uit. Centraal in de renaissance muziek staat de behandeling van het contrapunt en het vermijden of oplossen van dissonanten, waar strakke regels rond heersten. En net dit zou de volgende stap in de evolutie inzetten.
Met het doorbreken van de strakke regels en structuren van de renaissance, krijgt de muziek de mogelijkheid om steeds meer emoties uit te drukken. Gezongen muziek volgt de intentie en emotie van de tekst en het is in deze periode dat de opera ontstaat. Waar instrumenten tot dan eerder een begeleidende rol speelden, treden ze nu steeds meer op de voorgrond en wordt de instrumentale muziek evenwaardig aan de gezongen.
Hoewel het contrapunt vooral in de sacrale muziek nog steeds heel belangrijk blijft, wordt de muziek lichter en helderder, en maakt ze meer gebruik van een hoofdmelodie die ondersteund wordt door akkoordmuziek. De orkesten breiden zich langzaam uit, en dit heeft een impact op de instrumenten. Nieuwe muziekvormen, zoals het strijkkwartet en de symfonie doet hun intrede.
Tijdens de 19de eeuw volgt de muziek dezelfde stroming als de andere kunsttakken. Men grijpt meer terug naar het eigen verleden, kijkt men meer naar de natuur als inspiratiebron. De muziek streeft, door middel van een sterkere dynamiek naar meer drama, naar meer intimiteit en schuwt het mystieke of zelfs het macabere niet. Ook het groeiende nationalisme vindt haar weg naar de muziek.
De 20ste en 21ste eeuw kenmerken zich door een snelle toename aan diverse muziekstijlen. Deels komt dit door de evolutie in de andere kunsten, deels door invloeden uit andere culturen of technologische ontwikkelingen, zowel als door de stijgende populariteit van een nieuwe kunsttak, de film. Tijdens de eerste helft van de 20ste eeuw experimenteert men ook met atonale muziek , die los breekt van de traditionele sleutels.