Is het Rachmaninov of Rachmaninoff?

Is het nu Rachmaninov of Rachmaninoff? Tsjaikovski of Tshaikovsky? Hoe zit het eigenlijk met de spelling van de namen van sommige componisten?

Wie als liefhebber van klassieke muziek even doorheen een CD collectie grasduint of op een online streaming dienst surft, merkt al snel op dat de namen van sommige componisten vaak op verschillende manieren geschreven worden. Het gaat dan vooral over componisten uit een taalgroep die een ander schrift gebruiken dan wij. En hoewel er soms conventies zijn om namen vanuit een ander schrift naar het onze om te zetten, zijn die conventies vaak gericht op de taal naar waar de omzetting gebeurt. Zo zal men het in het Frans gemakkelijker over Tchaikovski hebben, waar we in het Nederlands eerder Tsjaikovski zouden schrijven.

Maar ook binnen dezelfde taal kan men dergelijke namen op verschillende manieren schrijven. Zo komen we in Nederlandstalige teksten zowel Tsjaikovski als Tsjaikovsky tegen. Of we nemen de transcripties over die in anderstalige teksten gebruikt worden. En aangezien men bijvoorbeeld in het Russische schrift geen onderscheid maakt tussen de “v” en de “w” is het niet verbazingwekkend dat we zowel van Stravinski als van Strawinski spreken.

Zelfs voor namen die niet uit een taalgroep met een ander schrift komen, kunnen er om historische en geografische redenen variante spellingen bestaan. Tegenwoordig bezigen we bijvoorbeeld de spelling Vanden Gheyn, maar de doopakte van deze in Tienen geboren beiaardier/componist schrijft de naam als Gijen, terwijl de aankondiging van het overlijden van de componist 64 jaar later, hem Van den Gheyn noemt. 

En wat te denken van de renaissance componist “Lassus”? Behalve Orlandus Lassus vinden we ook Orlande de Lassus, Roland de Lassus, Orlando di Lasso, Orlande de Lattre en Roland de Lattre.

Sergei Rachmaninoff
Sergei Rachmaninoff. Of is het Rachmaninov?

Deze toch wel sterk uiteenlopende spellingen zijn het gevolg van de verschillende streken en taalgebieden waar de in de omgeving van Mons geboren componist geleefd en gewerkt heeft. Zijn “achternaam” was, net zoals bij zijn collega “Palestrina” of bij de beroemde barok schilder Caravaggio een verwijzing naar een plaats waar iemand geboren werd, opgroeide, bekend werd of enige tijd gewoond heeft. 

Is het dan Rachmaninov of Rachmaninoff?

In het geval van de in tsaristisch Rusland geboren Rachmaninoff zou men kunnen stellen dat de “correcte” transcriptie naar ons schrift eerder Rachmaninov was. De componist zelf, echter, hanteerde bij zijn verhuis naar de Verenigde Staten de spelling “Rachmaninoff” en hoewel dit puur taalkundig gezien als fout kan beschouwd worden, volgen we op deze website de voorkeur van de componist zelf.