Klassieke Muziek en Heavy Metal

Klassieke Muziek en Heavy Metal lijken op het eerste zicht weinig met elkaar gemeen  te hebben of zelfs tot twee verschillende, tegenovergestelde werelden te behoren. En toch zijn er heel wat interessante raakvlakken tussen beide genres. We zetten er hier enkele op een rijtje.

Klassieke artiesten die hun ziel verkochten

In de Blues muziek gaat het verhaal dat de legendarische gitarist en zanger Robert Johnson zijn ziel aan de duivel verkocht in ruil voor succes en faam. Dat we de man als ‘legendarisch’ beschrijven, geeft aan dat de duivel zijn deel van de overeenkomst nakwam. Maar de duivel zou de duivel niet zijn, als er geen addertje onder het gras zou zitten, natuurlijk, want lang kon Johnson niet van zijn succes genieten. Hij overleed op 27-jarige leeftijd en ook over zijn dood doen er heel wat geruchten de ronde.

En de duivel, die lijkt wel bijzonder gesteld op de zielen van muzikanten die roem nastreven, want iets meer dan 100 jaar eerder kocht hij al de ziel van de al even legendarische Italiaanse violist en componist Niccolo Paganini. Met zijn benige gestalte, donkere ogen en lange vingers die moeiteloos over de toets van zijn viool bewogen en noten speelden waar andere violisten alleen maar konden van dromen, had Paganini op zich al een duivelse aantrekkingskracht, die hij met donkere kledij en nachtelijke concerten op kerkhoven gretig benadrukte. 

Wellicht liet Paganini zich trouwens wat inspireren door het thema van Faust, dat niet alleen door de Duitse schrijver Goethe populair werd gemaakt maar dat ook het onderwerp was van een opera van de Franse componist Gounod. En misschien had ook Berlioz een pact met duistere krachten toen hij de Heksensabbat voor zijn Symphonie Fantastique schreef. 

Niccolo Pagannini
Volgens de legende verkocht Niccolo Pagannini zijn ziel aan de duivel in ruil voor roem.

‘Maar wat heeft dat nu allemaal met Heavy Metal te maken?’ hoor ik u nu vragen. Wel, alles en niets, eigenlijk, want van Alice Cooper en Black Sabbath tot Marilyn Manson, (bijna) allemaal beroepen ze zich op de duivel en het occulte wanneer ze op hun podium staan. Ze zeggen er niet meteen bij of ook zij een deal met de duivel sloten, maar de omgekeerde pentagrammen en de verwijzingen naar ‘het nummer van het beest’, zijn nooit echt ver weg. En misschien is het wel door de aanwezigheid van de duivel dat heel wat mensen Heavy Metal ervaren als het tegengestelde van de hemelse cantates van Bach.

Toch zijn er redelijk wat klassiek geschoolde artiesten die zich (ook) aan de Heavy Metal wagen. Wat denk je bijvoorbeeld van cellist Luka Sulic, bekend van 2Cellos die moeiteloos overschakelt tussen Vivaldi en Thunderstruck van AC/DC?

Of van de Chinees-Amerikaanse celliste Tina Guo die Rimsky-Korsakov’s Vlucht van de Hommel in een metalen jasje stak en tegenwoordig met haar elektrische cello furore maakt in tal van films?

En het zijn niet alleen cellisten die deze stap zetten. Ook klassieke violiste Rachel Barton Pine verraste eind jaren ’90 met een album waarop ze viool-covers bracht van hevigere en minder hevige rock muziek. Tussen 2009 en 2014 werkte ze ook samen met de Heavy Metal band Earthen Grave, en speelde ze zowel modern werk als bewerkingen van bekende klassieke stukken.

Zware interesse in klassieke muziek

Maar ook in de ‘omgekeerde’ richting zijn er tal beroemde en minder beroemde artiesten uit het ‘zwaardere’ genre die interesse getoond hebben in de klassieke muziek. Van Marilyn Manson die één van zijn shows liet beginnen met een fragment uit Mozart’s Requiem, naar Deep Purple’s Ritchie Blackmore wiens gitaar solo’s hun inspiratie haalden bij Bach, is het duidelijk dat de oude grootmeesters de hedendaagse musici nog steeds kunnen bekoren! Ritchie Blackmore vertelde in een interview in 1985 trouwens dat hij vaak naar klassieke muziek luistert omdat deze muziek hem het meest beroert. Niet verwonderlijk dus dat hij naar de klassieke componisten kijkt om ook zijn eigen publiek te bewegen. 

Zullen we dan maar met z'n allen effe staan head bangen?

Nee, als liefhebber van klassieke muziek hoef je niet persé staan head bangen op muziek van Metallica of Rammstein. Toch heeft een studie aangetoond dat liefhebbers van deze genres meer met elkaar gemeenschappelijk hebben dan ze op het eerste zicht zouden denken. Zo zouden beide groepen creatiever zijn, eerder aan de rustige, vriendelijke kant (jawel beste head bangers!), ruimdenkender en ietwat meer introvert. Beiden zouden zich meer aangetrokken voelen door de expressiviteit van de klassieke muziek of de Heavy Metal, en door het meer dramatisch of theatraal karakter van de muziek. Dit verklaart alvast waarom er redelijk wat liefhebbers zijn van het ene genre die ook het andere weten te waarderen.

Uiteraard is dit alles heel individueel. Zelf heb ik altijd al zowel van rauwe hedendaagse muziek als van klassieke muziek kunnen genieten, maar dat houdt niet in dat ik àlle heavy metal of àlle klassieke muziek (even) goed vind. Uiteindelijk valt er over kleuren en smaken niet te redetwisten, en is het vooral van belang dat we genieten van wat het ook is dat we leuk vinden.