Menu
De Noorse componist Edvard Grieg wordt gerekend tot de meest vooraanstaande figuren uit de romantische muziekperiode. Hij werd geboren op 15 juni 1843 in de Noorse stad Bergen. Zijn vader, Alexander, was de kleinzoon van een Schotse reiziger die zich in Noorwegen had gevestigd, en was handelaar en vice-consul voor Engeland. Grieg’s moeder, Gesine Hagerup was de dochter van een advocaat en politicus, en was zelf pianiste en muzieklerares.
Edvard Grieg groeide op in een muzikale familie. Op zesjarige leeftijd begon zijn moeder hem de kunst van het pianospel bij te brengen. Na zijn tijd op verschillende scholen kruiste het pad van de jonge Grieg tijdens de zomer van 1858 dat van de gerenommeerde Noorse violist Ole Bull, een vriend van de familie. Bull wist Grieg’s ouders te overtuigen van diens muzikale talent, maar ook om hun zoon naar het conservatorium in Leipzig te sturen.
In Leipzig, waar de pianoafdeling werd geleid door Ignaz Moscheles, schreef Grieg zich in en concentreerde zich op zijn pianostudies. Hij had een sterke afkeer van de discipline aan het conservatorium, maar wist het orgel, een verplicht vak voor piano studenten, wel te waarderen. Toch vond hij dat het conservatorium ‘even dom’ verliet als toen hij er begonnen was en dat zijn eigen individualiteit op dat ogenblik nog steeds ‘een gesloten boek’ voor hem was.
Tijdens de lente van 1860 kreeg Evard Grieg pleuritis en tuberculose. Hoewel hij beide levensbedreigende longaandoeningen overleefde, tekenden ze hem. De rest van zijn leven bleef hij met zijn zwakke gezondheid sukkelen en bezocht hij regelmatig kuuroorden in Noorwegen en het buitenland om te herstellen. Bij dit alles vond hij veel steun bij zowel zijn vrienden als bij de artsen die hem behandelden.
Een jaar voor hij in 1862 afstudeerde aan het conservatorium, maakte Grieg indruk met zijn debuut op piano in het Zweedse Karlshamn. Het daaropvolgende jaar bracht hij zijn eerste concert in zijn geboortestad en vertolkte Grieg verschillende stukken, waaronder de meeslepende Pathetische Sonata van Beethoven.
In 1863 reisde Grieg naar Kopenhagen, waar hij drie jaar verbleef. Tijdens zijn verblijf ontmoette hij Deense componisten J.P.E. Hartmann en Niels Gade. Hij raakte ook bevriend met zijn Noorse collega-componist Rikard Nordraak, de maker van het Noorse volkslied. Na Nordraaks overlijden in 1866 componeerde Grieg een treurmars ter ere van zijn vriend en inspirator.
Op 11 juni 1867 trad Grieg in het huwelijksbootje met de sopraan Nina Hagerup. Nina was de dochter van Herman Diderik Hagerup, een broer van Grieg’s moeder, wat Nina en Evard nicht en neef maakte. In 1868 werd het enige kind van het koppel, een meisje dat Alexandra werd genaamd, geboren, maar het volgende jaar al, overleed het kind aan meningitis.
In de zomer van 1868 componeerde Grieg zijn Piano Concerto in a mineur tijdens zijn vakantie in Denemarken. De première vond plaats op 3 april 1869 in Kopenhagen, maar helaas kon Grieg zelf niet aanwezig zijn wegens verplichtingen in Christiania (tegenwoordig Oslo).
Ook n 1868 schreef Franz Liszt een aanbevelingsbrief voor Grieg aan het Noorse ministerie van Onderwijs, waardoor Grieg een reisbeurs kreeg. De twee componisten ontmoetten elkaar in 1870 in Rome, waar Liszt onder de indruk was van Grieg’s Viool Sonata nr. 1. Bij Grieg’s volgende bezoek deelde hij het manuscript van zijn pianoconcert met Liszt, die het met orkestarrangement las. Liszt adviseerde ook over orkestratie, en stelde onder meer voor om een trompet solo toe te voegen aan het tweede thema van het eerste deel. Grieg nam daarbij niet alle aanbevelingen over.
In de jaren zeventig van de negentiende eeuw werd Grieg bevriend met de dichter Bjørnstjerne Bjørnson, die zijn interesse in Noors zelfbestuur deelde. Grieg zette enkele van Bjørnsons gedichten op muziek, zoals Landkjenning en Sigurd Jorsalfar. Ze vatten ook het plan op om samen aan een opera te werken, gebaseerd op het leven van koning Olav Trygvason, maar een geschil over de volgorde van het maken van muziek en songteksten leidde ertoe dat Grieg de toneelmuziek componeerde voor Henrik Ibsen’s toneelstuk Peer Gynt, dat één van Grieg’s beroemdste werken zou worden. Dit zorgde voor spanningen met Bjørnson, maar uiteindelijk werd hun vriendschap hersteld.
Grieg onderhield nauwe betrekkingen met het filharmonisch orkest van zijn geboortestad waar hij van 1880 tot 1882 de muziekdirecteur van was. In 1888 ontmoette hij Tsjaikovski in Leipzig, waarbij beide componisten wederzijds onder de indruk waren van elkaars werk. De anders kritische Tsjaikovski waardeerde Grieg’s muziek om haar schoonheid, originaliteit en warmte.
Een bijzonder moment in Griegs carrière vond plaats op 6 december 1897, toen hij en zijn vrouw een deel van zijn composities uitvoerden tijdens een intiem concert in Windsor Castle, speciaal voor koningin Victoria en haar hofhouding. Hij ontving ook eredoctoraten van zowel de Universiteit van Cambridge in 1894 als de Universiteit van Oxford in 1906, waardoor zijn bijdrage aan de muziekwereld werd erkend.
In 1903 maakte Grieg negen grammofoonopnames van zijn piano concerten in Parijs. Hij werkte ook mee aan de creatie van enkele rollen voor de piano-automaat. Een samenwerking met de Australische componist en pianist in 1906 en 1907 Percy Grainger, die al langer een bewonderaar van Grieg was, resulteerde in een uitvoering van zijn Noorse Boerendansen waar hij zelf tevreden over was.
Later dat jaar, op 4 september, overleed Edvard Grieg aan een hartfalen dat het gevolg was van zijn longproblemen en zwakke gezondheid. Hij werd gecremeerd en bijgezet in een crypte nabij zijn huis. Geheel volgens zijn wens werd bij zijn begrafenis de treurmars uitgevoerd die hij jaren eerder voor zijn vriend Nordraak had geschreven. Zijn begrafenis trok ruim 30.000 rouwende fans.
Grieg wordt wereldwijd erkend als een vooraanstaand componist uit de Romantiek, en zijn muziek is een integraal onderdeel van het standaard klassieke repertoire. Zijn Ochtendgloren uit de Peer Gynt Suite behoort tot één van de meest herkenbare stukken muziek uit de klassieke muziek.
Zijn unieke gebruik van Noorse volksmuziek in zijn composities heeft bijgedragen aan de internationale bekendheid van de Noorse muziek en heeft eveneens een rol gespeeld in het vormgeven van een nationale identiteit, vergelijkbaar met de impact van Jean Sibelius in Finland en Bedřich Smetana in Bohemen.
(Bron: Wikipedia | Grieg, Klassieke Muziekcollectie nr. 9, DeAgostini uitgevers 1995 | Geneanet.org)